Scrabblenieuws

22 september 2006

De nieuwe spelling. Wat vindt "U" ervan?

Sinds begin september is de nieuwe spelling van kracht. Het is nog even afwachten vooraleer de scrabbelaars zullen kunnen merken wat dat concreet betekent voor hen. Welke woorden zullen omwille van de nieuwe spelling niet langer toegelaten zijn, en welke komen op 1 januari 2007 de toegelaten woordenschat verrijken? Wie de veranderde spellingsregels bestudeert zal vaststellen dat de wijzigingen die in aantocht zijn, kunnen opgedeeld worden in drie groepen:

1. de tussen-n
2. aan elkaar, los of met streepje
3. hoofdletter of kleine letter

1. de tussen-n

Van Dale volgde in het verleden de zgn. paardebloem-regel niet. Die vreemde uitzonderingsregel stelde a.h.w. dat dieren en planten niet met behulp van de letters "en" mochten aaneengeplakt worden. Paardenbloem, en apennootje, moesten kunnen, zo oordeelde van Dale. Deze stelling werd overgenomen in de nieuwe spellingsregels. Aangezien tot op heden bij het scrabbelen Van Dale als leidraad werd genomen, zal deze veelbesproken wijziging voor de scrabbelaar niks veranderen.

Een kleine groep geïsoleerde uitzonderingen op de regel werden in de nieuwe spelling, en dus ook door Van Dale, voorzien van een tussen-n: dronkeman wordt dronkenman, hartelust wordt nog opgedreven tot hartenlust, en paddestoel muteert tot paddenstoel.

Bepaalde versteende samenstellingen blijven gespeld zoals voorheen: kinnebak, ruggespraak, bakkebaard, elleboog, schattebout,...

Kortom, de regel in verband met de tussen-n heeft quasi geen impact op de lijst met toegelaten woorden.

2. Aaneen, los of met een streepje

Op dit vlak zijn er vrij veel wijzigingen doorgevoerd. Aangezien echter in het scrabblespel het streepje genegeerd wordt, blijven de veranderingen beperkt tot woorden die voorheen aaneengeschreven werden, of verbonden waren met een streepje, en die sinds 1 september "gespleten" werden door een spatie. Het betreffen meestal woorden van vreemde origine. Enkele woorden die vanaf 2007 geen punten meer opbrengen tijdens een scrabblespel: apropos, a-priori, bonmot, bon-vivant, ex-libris, exvoto, freekick, toptien. Offline en online zullen echter hun intrede doen, want voorheen werden deze woorden niet aaneengeschreven. Over het algemeen zullen de wijzigingen in deze groep als zeer acceptabel en weinig storend ervaren worden door de scrabbelaars.

3. Hoofdletter of kleine letter

Namen van feestdagen krijgen een hoofdletter. Vaderdag verdwijnt dus uit de SWL. Ook van officiële prijzen als een Oscar, een Emmy zullen we afscheid moeten nemen. Om één of ander reden dient Kerstman voortaan met hoofdletter gespeld te worden. We zullen hem waarschijnlijk nog vaak tegenkomen, maar niet meer in de nieuwe SWL. Al bij al zal het aantal aanpassingen in deze groep zeer beperkt blijven.

De vroegere "respect-hoofdletter" U in brieven verdwijnt! Het gebruik van 'u' op zich, geeft reeds blijk van voldoende respect.


De meeste wijzigingen aan de SWL zullen te maken hebben met de opname van nieuwe woorden uit de 14e editie van Van Dale. Woorden die verdwenen uit deze editie, om andere redenen dan de spellingswijzigingen, zouden individueel beoordeeld worden door de Overkoepelende Taalcommissie. Meestal zullen ze gewoon behouden blijven. De tijden waarin de scrabblebeoefenaar geconfronteerd werd met woorden die wegvielen omdat Van Dale ze niet meer weerhield in de nieuwste editie, zouden definitief achter ons moeten liggen. Vanaf 11 november, datum waarop de nieuwe SWL's verdeeld worden, zullen wij ons daarvan kunnen vergewissen.


(*) De hoofdregel m.b.t. de tussen-n bij samenstellingen: "Als het eerste deel van een samenstelling een zelfstandig naamwoord is met alleen een meervoud op -en, dan schrijven we -en- in de samenstelling.
Voorbeelden:
- Hond --> Honden --> Hondenhok
- Kip -----> Kippen ---> Kippenvel

"Indien het eerste deel geen meervoud heeft, alleen een meervoud op -s, of een dubbel meervoud, dan schrijven we -e- in de samenstelling".
Voorbeelden:
- Tarwe ----> (geen mv.) ---------> Tarwebrood
- Asperge --> Asperges -------------> Aspergesoep
- Hoogte ---> Hoogten/Hoogtes --> Hoogtevrees