Van Dale eindelijk in handen van Ronny Rutten

Voor het eerst in mijn lange scrabblecarrière mocht ik het geluk proeven om bij lottrekking aangeduid te worden als winnaar van de driedelige van Dale. Eén en ander overkwam mij tijdens de proclamatie van de uitslag na afloop van de interland. Gerechtigheid is eindelijk geschied, en dat verheugt mij. Ergens denk ik dat ook het door mij gewonnen naslagwerk tevreden is met zijn nieuwe eigenaar. De driedelige van Dale staat immers al jaren autoritair op zijn strepen. In het verleden heeft van Dale als meest volumineuze Nederlandse lexicon "zijn strepen verdiend", zoals men wel eens pleegt te zeggen van verdienstelijke personen. Toen ik de prijs overhandigd kreeg, moest ik onwillekeurig denken aan de affiniteit die mijn prijs moet gevoeld hebben met de polo die ik droeg, vol met strepen die de strepen van Van Dale extra onderstrepen.

Bij het verlaten van de zaal aan het Neptunusplein in Amersfoort viel mijn blik meteen op een grote marmeren stoel die in een parkje was opgesteld. Mensen kunnen er in plaatsnemen, en aan geïnteresseerde voorbijgangers een verhaal voorlezen. Tegen beter weten in ging ik op de stoel zitten, presenteerde het werk waaruit ik wou voorlezen, en wachtte op toehoorders, en wachtte..., en wachtte.... Toen ik mijn eigen kritische zin aansprak, zag ik in dat de enige samenhang in heel het dikke van Dale-verhaal gevormd werd door drie stevige boekenruggen die de pagina's op hun plaats houden. De meest diverse onderwerpen komen aan bod, doch de uitgever springt constant van de hak op de tak waardoor er van een verhaallijn geen sprake is.

En toch bewezen de boeken nog diezelfde dag hun nut. Op de terugweg naar het verre Tessenderlo lepelde het naslagwerk ons de verklaringen in van de moeilijke woorden die eerder op de dag tijdens het spel de revue gepasseerd waren:

• SMELTEN : (gezegd van een jachtvogel) zich ontlasten, afgaan
• SMELTNET : net om op smelt te vissen
• LARYNX : strottenhoofd
• BUMA : (scheldwoord) burgermannetje
• VIGGENEN : biggen werpen
• ARCUS : boog (m.n. als term in de goniometrie)
• HEEF : driehoekig schepnet aan een lange stok
• MASKE : afdruk van iemands gelaat
• BHANG : verdovende drank vervaardigd uit Indische hennep

Interessant om weten, nietwaar?

Belgen winnen de interland 2011

Op zaterdag 6 augustus vond de 14e scrabble-interland België-Nederland plaats. Voor het eerst vormde het Nederlandse Amersfoort het decor. De locatie was hartstikke comme il faut:  goed bereikbaar, gratis parkeermogelijkheid, en een zaal die geknipt is voor dat soort van ontmoetingen. Weinigen zullen het gemerkt hebben, maar tegen de muur hingen in een groot raster een dertigtal schilderijtjes op canvasweefsel, die bijzonder kleurrijk Nederland in beeld brengen. Hieronder enkele voorbeelden.   

Zou Nederland eindelijk een vuist kunnen maken, of zouden de Belgen voor de veertiende maal op rij winnen? Eigenlijk stelden weinigen zich die vraag, want het was weinig waarschijnlijk dat op een jaar tijd de sterkte van beide teams drastisch zou gewijzigd zijn.

Onder aanwezigheid van een tv-camera werden de eerste letters getrokken. Velen, de enen al wat overtuigder dan de anderen, gingen voor de 82-punten-scrabble BEPISTE. Dat was meteen de laatste alles-af van de wedstrijd. In teveel van de 21 volgende beurten was de letter Q de spelbederver. Individueel was het Jan De Ridder die zich als beste speler liet opmerken. Ondanks het feit dat de computer meespeelde, vond Jan 21 van de 22 maxen, wat leidde tot een score van 832 op 836 punten. En dan was het nog een spijtige foute puntentelling die Jan op zeker moment had doen kiezen voor een ander woord dan de max. Echt 100% tevreden was Jan dan ook niet met zijn magistrale prestatie. Jan Cornet (804 pt.) ging de eerste Nederlander, Floris van Ouwerkerk, met één puntje vooraf. De landenscores lagen bijzonder kort bij elkaar. De sterkste tien Belgen verzamelden 104 plaatspunten, nauwelijks twee puntjes minder dan de Nederlandse equipe.

Na de lunchpauze kregen de landenploegen een heel andere wedstrijd geserveerd. In beurt drie zag het er plots slecht uit voor de Belgen, toen ze met z'n achten een nulscore toegewezen kregen. De scrabble SMETSTEN mag dan wel redelijk gebruikelijk zijn in Vlaanderen, maar de vinders konden niet rekenen op de goedkeuring van van Dale. SMELTTEN en SMELTNET waren daarentegen wel goed. Gelukkig volgden er nog drie andere scrabbles waardoor men de kans had om enigszins te remonteren. In de vierde beurt bracht SPORTIEF meer punten op dan OPFRISTE. In de zevende en achtste beurt waren INLEZEND en HAKKELEND samen goed voor 159 punten. In de elfde beurt moesten de deelnemers voor het eerst onderdoen voor de computer. Zijn vondst ARCUS is natuurlijk niet meteen standaardtaal. De Belgen merkten dat sinds beurt drie nulscores overwegend aan Nederlanders werden uitgedeeld, en dat deed hen vermoeden dat een nieuwe interlandzege nakend was. 

Na afloop van de tweede wedstrijd bleek dat Jan De Ridder weer zeer overtuigend gewonnen had. Zijn score bedroeg 981 op 998 punten. Bertrand De Bouvere (948 pt.) eindigde op de tweede plaats, en Floris van Ouwerkerk (918 pt.) werd als derde afgeroepen. De Belgen hadden ditmaal de Nederlanders flinke scrabbleles gegeven. Met 60 plaatspunten deden ze meer dan driemaal beter dan de 211 plaatspunten voor de Nederlanders.

Bij de proclamatie mochten de beste tien spelers van elk land een natura prijs in ontvangst nemen. De toehoorders stelden vast dat de tiende Belg in de algemene uitslag op een dertiende plaats geëindigd was, terwijl de tiende Nederlander dertigste werd. Dat er zeven Nederlanders eindigen na de tiende Belg verklaart voor een groot deel het verschil dat merkbaar is in de landenscore. België totaliseerde over de twee wedstrijden 164 plaatspunten. Nederland 317. 

Samenvatting van de dag: een leuke locatie, een aangenaam samenzijn, een vlot verlopen competitie, een deelnemer (Jan De Ridder) die outstanding was, net als de ploeg (België) waarvoor hij uitkwam.